Khamiis Nov 21, 2024 {HMC} Mid ka mdi ah qoddobadii ugu waaweynaa intii lagu jiray ololaha doorashada Somaliland waxa ka mid ahaa heshiiskii is-afgaradka ahaa ee ay Itoobiya iyo Somaliland kala saxeexdeen bishii December ee sannadkii hore. Is-afgaradku wuxuu u ogolaanayaa Itoobiya inay Somaliland ka kireysato xeeb dhererkeedu yahay 20 KM si ay u isticmaasho marin badeed iyo ganacsi.
Taas beddelkeeda, Itoobiya waxay ogolaatay inay aqoonsato Somaliland, sida ay sheegeen masuuliyiinta Hargeysa. Geesta kale, dawladda Itoobiya, ayaa ku dhawaaqday inay ogolaatay in Somaliland qeyb laga siiyo saami qaybsiga shirkadda diyaaradda Itoobiya, isla markaana “mawqif adag laga qaato” qadiyadda aqoonsiga dal ahaan.
Inkastoo la sheegay in heshiiska is-afgaradka ah loo bedeli doono heshiis wax ku ool ah muddo bil gudaheed ah marka ay labada dal kala saxiixdaan; ayaa hadana sannad ku dhowdahay kadib markii la saxiixay.
Madaxweynaha Cusub ee Soomaaliland ee dhawaanla doortay Cabdiraxmaan Maxamed xilligii uu ku jiray ololihiisa doorashada; Wuxuu sheegay in xisbigiisa uu dib u eegis ku sameyn doono heshiiska.
Inkastoo madaxweynaha la doortay uusan waligiis diidin heshiiksa MOU, haddana marka uu ka hadlayo wuxuu adeegsadaa erayo diblomaasiyadeed.
Afhayeenka xisbiga Waddani Maxamuud Aadam oo ay BBC-du waydiisay sida xisbiga madaxweynaha la doortay uu u arko heshiiska ayaa sheegay. “Xitaa doorashada ka hor, mawqifkayagu waa sidiisii, wuuna sii ahaanayaa,” ayuu yiri, isaga oo sharraxaya in fikradda dib u eegista heshiiska aysan waxba iska bedelin.
Afhayeenka waxa uu ku dhawaaqay in xisbigiisu aanu faallo ka bixin Karin kana hadli karin heshiiska is-afgaradka ah ee ay Itoobiya la saxeexdeen wakhtigan.
Maxamuud waxa uu ku sababeeyeen arintaas “Heshiiska oo aan loo soo bandhigin Xisbiga intii hawsha lagu guda jiray” iyo in “Xisbigu aanu dib u eegis ku samayn heshiiskaas wixii ka dambeeyay”.
Afhayeenka ayaa sheegay “Guud ahaan, si kastaba ha ahaatee, waanu soo dhawaynaynaa wada shaqayn kasta oo cadaalad iyo faa’iido ku jirto oo aan la yeelano deriskeena.
Gaar ahaan Itoobiya waxay ahayd saaxiib weyn sannadihii la soo dhaafay ayuu yiri. Marka aan xafiiska la wareegno, waxa aan qiimayn doonaa wixii ay xukuumaddii hore qabatay,” ayuu ku jawaabay.
Maxamuud waxa uu sheegay in aanay jirin wax wada hadal ah oo ay kala yeesheen xukuumadda Somaliland oo ay la socdaan. “Inta ay og yihiin,” ayuu xusay in xisbigoodu uusan wax wadahadal ah la yeelan Itoobiya.
Si kastaba ha ahaatee, xisbigu, sida xisbiyada kale ee xukunka haya, waxa uu mudnaan siin doonaa dadaallada lagu doonayo in lagu aqoonsado Somaliland dal ahaan, ayuu yiri afhayeenku.
Waxa uu sheegay in xisbigoodu uu aaminsan yahay inay jirto “dacwad adag” oo ku saabsan Somaliland in loo aqoonsado dal.
Afhayeenka ayaa sheegay “Xisbiga Waddani ahaan; Madaxweynaha la doortay iyo xukuumadda uu soo dhisi doono muddo gaaban gudaheed ay ku dadaali doonaan sidii ay riyadaasi u noqon lahayd mid dhab ah, si loo helo aqoonsi ay ka helaan beesha caalamka.
Madaxweynaha Cusub ee la doortay ayaa la filayaa inuu xafiiska la wareego bartamaha bisha December.
XIGASHO BBC
