Jimco 11-Oct, 2024 {HMC} – Labo iyo labaatan qof ayaa ku dhintay 117 kalana waa ay ku dhaawacmeen duqeymo ay diyaaradaha Israa’iil ka geysteen bartamaha Bayruut fiidnimadii Khamiista, sida ay sheegtay wasaaradda caafimaadka ee Lubnaan.
Qaraxyo waaweyn Ayaa ka dhacay goobta weerarku ka dhacay ee Bachoura, oo ah deegaan yar oo Shiicadu ku badan yihiin oo ku yaalla caasimadda. Kooxaha gurmadka ayaa la arkayay iyagoo qodaya burburka goobtaasi.
Gawaadhida ambalaasta ayaa dad badan oo dhaawac ah ula cararay cisbitaalka jaamacadda Maraykanka.
Warar aan la xaqiijin oo warbaahintu heshay ayaa sheegaya in bartilmaameedka u muuqday inuu ahaa Wafiq Safa, oo ah sarkaal ay xidid ahaayeen hoggaamiyihii kooxda Xisbullah ee la dilay Xasan Nasrallah kaas oo dhanka ammaanka ee kooxda ka tirsan. Xafiiska warbaahinta ee Xisbullah ayaan ka hadlin.
Duqaymaha Israa’iil ayaa ku dhacay dhismayaal la deggan yahay oo ku yaalla xaafadaha Bachoura, Nweiri iyo Basta.
Weerarrada ayaa yimid ka dib laba maalmood oo degganaan ah caasimadda Lubanaan ka dib weerarro xooggan oo toddobaadyadii la soo dhaafay halkaasi ka dhacay.
Ma jirin wax digniin ah oo horay loo sii sheegay, ciidamada difaaca Israa’iil (IDF) ayaan ka hadlin.
Waa markii saddexaad ee Israa’iil ay duqaymo xagga cirka ah ku qaaddo magaalada ku taalla duleedka koonfureed ee Dahieh, halkaas oo ay marar badan ka geysatay duqeymo ay ku dishay taliyeyaasha Xisbullah, isla markaana ay burburisay bakhaaro rasaas ah.
Weerarka Beyruut ayaa yimid saacado kadib markii labo askari oo ka tirsan ciidamada nabad ilaalinta Indonesia lagu dhaawacay koonfurta Lubnaan kadib markii taangiyada Israa’iil ay ku garaaceen tawaarka ilaaalada , sida ay sheegtay Qaramada Midoobay.
Taawarka indha-indhaynta ah oo ku taal saldhigga Qaramada Midoobay ee Naqoura ayaa si toos ah loo garaacay, taasoo keentay in nabad-ilaalinta ay dhacaan, sida ay bayaan ku sheegeen ciidamada ku meel gaadhka ah ee Qaramada Midoobay ee Lubnaan (Unifil).
Unifil waa ciidamo nabad ilaalin ah oo la abuuray 1978, kuwaas oo la socodka colaadaha iyo caawinta si loo hubiyo helitaanka bini’aadantinimo ee dadka rayidka ah ee koonfurta Lubnaan.
Qaramada Midoobay ayaa sheegtay in ciidamada Israel ay si isdaba joog ah u garaaceen fariisimaha Qaramada Midoobay 24-kii saac ee la soo dhaafay. Askarta Israa’iil ayaa sidoo kale lagu eedeeyay inay si ula kac ah u toogteen kamaradaha iyo nalalka laba saldhig oo kale oo Unifil ah.
IDF ayaa sheegtay in ciidamadoodu ay rasaas ka soo rideen agagaarka saldhigga kadib markii ay ku amreen xubnaha saldhigga in ay ku sugnaadaan “goobo la ilaaliyo.”
Ku dhawaad 190 gantaal ayaa laga soo tuuray Lubnaan oo galay Israa’iil kooxda Xisbullah Khamiistii, sida ay IDF sheegtay.
Horaantii Khamiista, wasaaradda caafimaadka dadweynaha ee Lubnaan ayaa sheegtay in duqeyn cirka ah oo ay Israa’iil ka geysatay tuulada Karak ee bariga Lubnaan ay ku dhinteen afar qof, ayna ku dhaawacmeen 17.
Dowladda Lubnaan ayaa sheegtay in dad gaaraya 1.2 milyan ay ka qaxeen guryahoodii sanadkii la soo dhaafay.
Colaadda gobolka ayaa sii kordhaysay tan iyo markii Xisbullah ay billaabeen inay gantaallo ku garaacaan waqooyiga Israa’iil 8-dii Oktoobar 2023, maalin kaddib dhammaan weerarradii lagu dilay Xamaas ee koonfurta Israa’iil, kaasoo ay ku dhinteen ilaa 1,200 oo qof. 251 kale ayaa loo qaaday marinka Qaza oo hoy ahaan loo dhigay.
Labada nabad-ilaaliye dhaawacyo halis ah ma gaarin, laakiin waxay weli ku jiraan isbitaal, QM ayaa tiri, iyadoo intaas ku dartay in weerarrada ula kaca ah ee lagu qaaday nabad-ilaaliyadooda ay tahay “xadgudub weyn oo sharciga caalamiga ah.”
Dhacdo kale, askarta Israa’iil waxay rasaas ku fureen saldhig ku yaalla Naqoura, “waxay ku dhufteen albaabka godka ay nabad ilaalintu gabaad ka dhiganayeen, waxayna waxyeello u geysatay baabuur iyo nidaam isgaarsiineed,” ayay Qarammada Midoobay ku dartay.
Diyaarad nooca aan duuliyaha lahayn ee Israa’iil ayaa sidoo kale lagu arkay iyada oo dul duulaysa albaabka laga galo.
Sidoo kale magaalada Naqoura, Xisbullah waxay sheegtay inay gantaallo ku garaacday askarta Israa’iil ee ku sugan dhulka, ayna adeegsatay gantaallo hagaya inay burburiyaan taangi ku sii jeeday aaggaas, taasoo keentay khasaare nafeed.
Hadda waxaa jira afar qeybood oo askarta Israa’iil ah oo ka dagaalamaya gudaha Lubnaan iyadoo ay sii wadayaan howlgallada dhulka ah ee ka dhanka ah Xisbullah, oo billowday 30-kii Sebtembar.
Afhayeen u hadlay Unifil ayaa sheegay Khamiistii in ciidanku “ay ka naxeen” ayna “aad uga walaacsan yihiin” dhaq-dhaqaaqa ciidamada Israa’iil ee aagga ay ku sugan yihiin ciidamada nabad ilaalinta.
Goobaha ay garaaceen ciidamada Israa’iil ayaa si aad ah loogu yaqaanaa goobaha Qaramada Midoobay, Andrea Tenenti ayaa tiri, isagoo intaas ku daray inay muhiim tahay in wadahadal lala yeesho mas’uuliyiinta Israa’iil “si loo fahmo waxa dhacay.”
XIGASHO BBC SOMALI
