Jimco 20-Sept-2024 {HMC} – Hanti-dhowraha Guud ee JFS, Axmed Ciise Guutaale iyo wafdi uu hoggaaminayey ayaa dhawaan soo gaba-gabeeyay booqasho aad muhiim u ahayd oo uu ku tagay magaalada Oslo ee dalka Norway.
Booqashadan oo ay ujeedadeedu ahayd sare u qaadista wada-shaqaynta istiraatiijiga ah ee u dhaxaysa xafiiska hanti-dhowrka huud (XHG) iyo saaxiibbada caalamiga ah, ayaa muujineysa sida ay dowladda Soomaaliya uga go’an tahay xoojinta iskaashiga caalamiga ah ee kor loogu qaadayo dowlad wanaagga iyo isla-xisaabtanka.
Hanti-dhowraha guud iyo wafdigiisa ayaa, intii uu ku jiray booqashadaas, la qaatay kulan miro-dhal ahaa hindisaha horumarinta hay’adaha hanti-dhowrista guud ee caalamiga ah ee INTOSAI IDI, kaas oo diiradda lagu saaray ahmiyadaha istiraatiijiga ah ee qaab-dhismeedka taageerada laba-geesoodka ah, gaar ahaan qorsheynta istiraatiijiga ah iyo arrimaha la xiriira maareynta tayada.
Kulanka ayaa sidoo kale lagu xaqiijiyey muhiimadda “mashruuca taageerada saaxiibbada” (Peer-support Project), kaas oo ah heshiis wada-shaqayn oo u dhaxeeya XHG, IDI iyo ururka hay’adaha hanti-dhowrada guud ee Afrika ee ku hadla af Ingiriiska (AFROSAI-E).
Heshiiskan ayaa waxa uu ku eg yahay sanadkan 2024, balse waxaa doodaha kulanka qayb ka ahaa in la sii wado, lana sii xoojiyo iskaashigaas sanadaha soo socda.
Intaas waxaa dheer in wafdigu uu la kulmay wakiillo sare oo ka socda wasaaradda arimaha dibadda Norway (MFA) iyo wakaaladda horumarinta iyo Iskaashiga Norway (NORAD).
Dhamaan wada-hadallada dhacay waxaa xudun u ahaa sii wadida taageerada ay Norway ku bixiso dib-u-habaynta dowlad wanaagga iyo hindisayaasha horumarinta maamulka maaliyadda guud ee dalka.
Kulamada dhacay waxay fursado hor leh siinayeen sahminta meelaha ay dowladda Norway sare uga sii qaadi karto kaalmada horumarineed ee dowlad-dhiska Soomaaliya iyo dadaallada lagu xoojinayo awoodda XHG, iyada oo diiradda la saarayo horumarinta joogtada ah ee hay’adaha dowliga ah iyo maaraynta hufan ee khayraadka.
Booqashada waxaa, sidoo kale, qayb ka ahayd in hanti-dhowraha guud uu tagay xarunta barlamaanka Norway, halkaas oo isaga iyo wafdigiisuba ay kula kulmeen xubnaha guddiga joogtada ah ee baarista iyo arrimaha dastuurka.
Inta ay booqashadaasi socotay, labada dhinacba, waxay dul-istaageen sida ay uga go’an tahay dhiiragelinta daahfurnaanta, isla-xisaabtanka iyo xoojinta dowlad wanaagga, waxa ayna diiradda saareen muhiimadda ay hay’adaha kormeerku u leeyihiin xaqiijinta la xisaabtanka dowladda, iyada oo uu hanti-dhowraha guud ka mahadceliyey waaya-aragnimada ay ka heleen baarlamaanka Norway.
Si kastaba ha ahaatee, booqashadu ma ahayn oo kaliya in hanti-dhowraha guud ee JFS uu xoojinayo iskaashiga caalamiga ah ee uu XHG la leeyahay Norway, balse waxa uu bidhaamiyay sida ay Soomaaliya uga go’an tahay in ay dhisto haykalkeeda dowladnimo, iyada oo la kaashaneysa daneeyayaasha muhiimka ah oo dhan.
La-macaamilka joogtada ah ee daneeyayaasha sida IDI, MFA, NORAD iyo baarlamaanka Norway waa qayb aad muhiim ugu ah dadaallada socda ee uu XHG ku xoojinayo maaraynta maaliyadda guud iyo horumarinta dowlad wanaagga Soomaaliya.
